Egzamin gimnazjalny 2011
CMENTARZ POLSKI POD MONTE CASSINO
Schodami wchodzimy na wielkim łukiem zatoczone plateau(1), kryte trawertynem(2) (to z niego zbudowane jest Colosseum). Wejścia pilnują w trawertynie rzeźbione przez prof. Cambellotiego dwa ogromne orły na trzymetrowych pilastrach(3), o potężnych szponach, o skrzydłach husarskich […].
Pośrodku mającego tysiąc czterysta metrów kwadratowych plateau znajduje się szesnastometrowy krzyż Virtuti Militari(4) z wiecznie płonącym zniczem.
Plateau otacza amfiteatr dziewięciu tarasów ułożonych z wapiennych głazów. Na każdym tarasie w dwuszeregu groby […]. Tysiąc siedemdziesiąt grobów. […]
Na najwyższym tarasie bryła głazu – ołtarz […]. A wyżej, na zboczu […] – krzyż z żywopłotu, ramię jego – pięćdziesiąt metrów; środek jego – orzeł, płaskorzeźba w wapieniu montecassińskim […].
Kiedy ze szczytu cmentarza białą falą schodów idzie się w dół, mocny napis biegnący […] przez całe plateau mówi:
PRZECHODNIU, POWIEDZ POLSCE,
ŻEŚMY POLEGLI WIERNI W JEJ SŁUŻBIE(5).
Melchior Wańkowicz, Monte Cassino, Warszawa 1999.
1 plateau – obszar wyżynny, oddzielony od otaczającego terenu stromymi lub schodkowatymi stokami
2 trawertyn – skała osadowa, odmiana martwicy wapiennej, niekiedy używana jako materiał budowlany
3 pilaster – płaski filar przyścienny o przekroju prostokątnym, składający się z elementów analogicznych do kolumny
4 Virtuti Militari – najwyższe polskie odznaczenie wojskowe nadawane za wybitne zasługi bojowe
5 Tekst wzorowany na napisie znajdującym się na pomniku ku czci króla Leonidasa i Spartan poległych w bitwie pod Termopilami.
17. Bitwa pod Monte Cassino rozegrała się
A. we Włoszech.
B. w Anglii.
C. we Francji.
D. w Polsce.
18. Dowodem uznania dla heroicznej postawy polskich żołnierzy poległych pod Monte Cas-sino jest umieszczenie na ich cmentarzu
A. płaskorzeźby orła.
B. ołtarza z kamienia.
C. orłów przy wejściu.
D. krzyża Virtuti Militari.
19. Napis na plateau nawiązuje do napisu wykutego na polu bitwy pod
A. Termopilami.
B. Wiedniem.
C. Grunwaldem.
D. Waterloo.
PATRIOTYZM – WEDŁUG SŁOWNIKÓW
[A] patriotyzm m IV, D. -u, Ms. ~zmie, blm «miłość ojczyzny, własnego narodu połączona z gotowością ofiar dla nich» Niekłamany, prawdziwy, szczery, gorący patriotyzm.
Budzić, rozpalać patriotyzm. […]
Słownik języka polskiego PWN, red. M. Szymczak, Warszawa 1999.
[B] patriotyzm [wym. patrjotysm a. patrjotyzm, przestarz. patryjotysm] m IV, D. patrioty-zmu, Ms. patriotyzmie [wym. patrjotyźmie, rzad. patrjotyzmie], blm: Prawdziwy patriotyzm. Budzić w kimś patriotyzm.
Nowy słownik poprawnej polszczyzny PWN, red. A. Markowski, Warszawa 2002.
20. Oba hasła (A i B) zawierają
A. objaśnienie znaczenia wyrazu.
B. wyjaśnienie pochodzenia wyrazu.
C. charakterystykę gramatyczną wyrazu.
D. zasady wymowy wyrazu.
